Bilgi Molası Yazılar

Efali Mükellefin Nedir? Eğitim, Toplum ve Birey Üzerindeki Etkileri Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Eğitim, sadece bilgi aktarma süreci değildir. Öğrenme, bireyin yaşamını dönüştüren bir süreçtir; zihinlerdeki bariyerleri kaldırır, dünyaya bakış açısını genişletir ve toplumlar arasında daha derin bir anlayış oluşturur. Her öğretici, bir öğrencinin zihninde ve yaşamında kalıcı izler bırakmayı hedeflerken, eğitimde en etkili olan unsurlar arasında pedagojik yöntemler, öğrenme teorileri ve bireysel/toplumsal etkiler yer alır. Bu yazıda, bu unsurları birleştirerek “Efali mükellefin” kavramını ele alacağız. Efali Mükellefin Nedir? Efali mükellefin, kelime anlamı olarak, “faaliyette bulunan kişi” veya “görevli kişi” anlamına gelir. Genellikle vergi mevzuatı bağlamında kullanılan bu terim, vergi mükellefi…

Bir gün eski kitaplardan birini karıştırırken, “avrat” kelimesine rastladım ve birden aklıma geldi: “Bu kelime nereden gelmiş ve ne anlama geliyor?” Sonuçta, dilimizde oldukça yaygın olmasına rağmen, etimolojisi ve tarihsel gelişimi hakkında pek fazla şey bilmiyoruz. Bu yazıda, “avrat” kelimesinin kökenini, hangi dilde ne anlama geldiğini ve zaman içinde nasıl evrildiğini inceleyeceğiz. Hadi, gelin bu kelimenin sırrını birlikte çözelim! Avrat Hangi Dilde Ne Demek? Türkçede, “avrat” kelimesi genellikle kadın anlamında kullanılır. Ancak bu kelimenin kökeni, çok daha derin bir geçmişe dayanıyor. Kelimenin tam anlamıyla ortaya çıkışı, Osmanlı Türkçesi’ne kadar uzanır. Eski dilde de, daha çok “kadın” anlamında kullanılan “avrat” kelimesi,…

Dadaşlar Nereden Gelmiştir? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme İnsan Davranışlarını Çözümlemeye Çalışan Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Psikologlar olarak, insan davranışlarını anlamaya çalışırken, bireylerin geçmişten gelen toplumsal kökenlerinin, değerlerinin ve kültürel izlerinin nasıl şekillendirici bir rol oynadığını keşfetmeye çalışırız. İnsanlar sadece biyolojik varlıklar değildir; aynı zamanda geçmişin, toplumun ve kültürün bir yansımasıdır. Erzurum ve çevresinde sıkça karşılaşılan ve halk arasında “Dadaşlar” olarak bilinen insan grubu da, bu tür kültürel etkilerin bir sonucudur. Peki, Dadaşlar kimdir ve onların kökenleri nedir? Onların davranışlarını, inançlarını ve toplumsal yapılarını psikolojik açıdan incelemek, insanların kimliklerini ve aidiyet duygularını anlamamıza nasıl yardımcı olabilir? Bu yazıda, Dadaşların kökenlerini psikolojik…

Artezyen Suyu İçilir mi? Doğanın Derinliklerinden Gelen Suya Dair Her Şey Toprağın Kalbinden Soframıza: Artezyen Suyunun Hikâyesi Bir yaz günü, köy yolunda yürürken yol kenarında akan bir çeşmeden kana kana su içmişsinizdir belki. Üzerinde “artezyen suyu” yazan tabelayı da görmüşsünüzdür. Peki bu suyun ne anlama geldiğini, nereden geldiğini ve gerçekten içilip içilemeyeceğini hiç merak ettiniz mi? Gelin, toprağın derinliklerinden doğan bu gizemli suyun izini birlikte sürelim. Artezyen suyu, yeraltındaki doğal su kaynaklarının, basınçla yüzeye kendiliğinden çıkmasıyla elde edilir. Bu suyun yolculuğu, yağmur damlalarının yıllar boyu süren bir serüveni gibidir. Toprağın katmanlarından süzülerek minerallerle zenginleşir, sonra da yüzeye ulaştığında berrak ve…

Argo’da “Kaşmer” Ne Demek? Sokak Diline, İnsan Hikâyelerine ve Kültürel Kodlara Yolculuk Bir kelime, bazen bir ansiklopedinin anlatamayacağı kadar çok şey anlatır. “Kaşmer” de tam olarak böyle bir kelime. Sıradan bir sözlük tanımının çok ötesinde, argo dünyasının kendine has renklerinden biridir. Kimine göre bir hakaret, kimine göre alaycı bir lakap… Ama her hâlükârda sokak dilinin, toplum psikolojisinin ve gündelik ilişkilerin tam ortasında durur. Peki “kaşmer” gerçekte ne demek? Nereden geldi? Neden bu kadar yaygınlaştı? Hadi gelin, hem verilerle hem de küçük hikâyelerle bu ilginç kelimenin izini sürelim. “Kaşmer”in Sözlükteki Anlamı: Alaycı Bir Etiket Türkçe argo sözlüklerinde “kaşmer” kelimesi genellikle şu…

1 Dilim Karakılçık Ekmeği Kaç Kalori? Küresel ve Yerel Bakışlarla Sağlığın İzinde Ekmek… Yüzyıllardır sofralarımızın başköşesinde yer alan, kimimiz için sabah kahvaltısının vazgeçilmezi, kimimiz içinse sofradaki en masum mutluluk. Fakat son yıllarda “hangi ekmek daha sağlıklı?” sorusu, sağlıklı yaşam arayışında olanların en çok tartıştığı konulardan biri haline geldi. İşte tam da bu noktada, adını geçmişin bereketli topraklarından alan Karakılçık buğdayı devreye giriyor. Peki, 1 dilim Karakılçık ekmeği kaç kalori? Ve bu sade görünen dilim, aslında bize ne anlatıyor? Gelin, küresel ve yerel perspektiflerden birlikte keşfedelim. — Karakılçık Buğdayı: Geçmişin Mirası, Geleceğin Umudu Karakılçık, Anadolu’nun binlerce yıllık tarım mirasından süzülen, genetiği…

“Kro demek ne demek?”: Dilin önyargı, bilgi ve varlık alanındaki yankısı Bir filozofun gözünden bakıldığında, dil yalnızca bir iletişim aracı değil, aynı zamanda varlığı anlamlandırma biçimidir. İnsan, kelimeler aracılığıyla dünyayı tanımlar; tanımlarken de hem anlam üretir hem de sınır çizer. Bu çerçevede “kro” kelimesi, modern toplumların sınıf algısını, estetik yargılarını ve etik sınırlarını görünmez biçimde taşıyan bir simgeye dönüşmüştür. Bu yazı, “kro” kavramını yalnızca argo bir etiket olarak değil, felsefi bir problem olarak ele almayı amaçlıyor: Bilgi, değer ve varlık düzlemlerinde “kro demek” ne anlama gelir? Etimoloji ve toplumsal bağlam Kro kelimesi, Fransızca “cro-magnon” (ilkel insan türü) ifadesinden türemiştir. Türkiye’de…

İnsan Hafızasının Bir Sınırı Var mıdır? “Benim hafızam balık hafızası gibi, üç saniyede unutuyorum” diyenlerden misiniz, yoksa ilkokulda öğretmeninizin taktığı kırmızı tokayı hâlâ hatırlayanlardan mı? Hafıza dediğimiz şey bazen en gerekli anda sırra kadem basıyor, bazen de istemediğimiz en saçma anıları sonsuza dek saklıyor. Gelin bu yazıda, insan hafızasının bir sınırı var mı sorusunu biraz bilim, biraz mizah ve bolca hayatın içinden örnekle tartışalım. — Hafıza Deposu: USB mi Sonsuz Disk mi? Bilim insanlarına göre insan beyninde yaklaşık 2,5 petabaytlık bir bilgi depolama kapasitesi var. Yani tüm Netflix arşivini, Instagram fotoğraflarınızı ve hatta annenizin meşhur dolma tariflerini bile depolayabilirsiniz. Ama…

Hızlı ve Öfkeli 10 Sinemalarda Mı? Ekonomik Perspektiften Bir Değerlendirme Kaynakların sınırlılığı ve bu sınırlı kaynaklar üzerinden yapılan seçimlerin sonuçları, ekonomi biliminin en temel taşlarındandır. Her birey, her firma ve her devlet, sınırlı kaynaklarla en yüksek faydayı elde etmek için kararlar almak zorundadır. Peki, eğlence sektörü gibi hızla değişen ve büyük yatırımlar gerektiren bir alanda, bu kararlar nasıl şekillenir? “Hızlı ve Öfkeli 10” gibi büyük bütçeli bir yapımın sinemalarda gösterime girip girmemesi, yalnızca film yapımcılarının değil, sinema salonlarının ve hatta genel ekonomik ortamın dinamiklerine bağlıdır. Sinemalar, film izleme deneyimini yalnızca eğlence olarak değil, aynı zamanda ekonomik bir karar olarak da…

Zeytinyağı Ayrı mı? Bilimsel Merakla Bakış Bilimsel bir gözle bakmaya alışmış biri olarak, mutfakta en çok kullanılan yağlardan birinin—zeytinyağının—neden bu kadar özel görüldüğünü merak etmemek elde değil. Market raflarında onlarca yağ çeşidi arasında zeytinyağı hep “ayrı” bir yere konur. Peki bu sadece kültürel bir alışkanlık mı, yoksa bilimsel verilere dayanan somut bir gerçek mi? — Zeytinyağı ve Kimyasal Yapısı Zeytinyağı, %70-80 oranında oleik asit içeren tekli doymamış yağ asitleriyle zengin bir yağdır. Bu, onu hem beslenme hem de sağlık açısından diğer birçok yağdan farklı kılar. Bilim insanlarının özellikle üzerinde durduğu nokta: Tekli doymamış yağların kalp-damar sağlığını desteklemesi. Araştırmalar, doymuş yağlarla…