İnsan hafızasının bir sınırı var mıdır ?

İnsan Hafızasının Bir Sınırı Var mıdır?

“Benim hafızam balık hafızası gibi, üç saniyede unutuyorum” diyenlerden misiniz, yoksa ilkokulda öğretmeninizin taktığı kırmızı tokayı hâlâ hatırlayanlardan mı? Hafıza dediğimiz şey bazen en gerekli anda sırra kadem basıyor, bazen de istemediğimiz en saçma anıları sonsuza dek saklıyor. Gelin bu yazıda, insan hafızasının bir sınırı var mı sorusunu biraz bilim, biraz mizah ve bolca hayatın içinden örnekle tartışalım.

—

Hafıza Deposu: USB mi Sonsuz Disk mi?

Bilim insanlarına göre insan beyninde yaklaşık 2,5 petabaytlık bir bilgi depolama kapasitesi var. Yani tüm Netflix arşivini, Instagram fotoğraflarınızı ve hatta annenizin meşhur dolma tariflerini bile depolayabilirsiniz. Ama iş pratikte öyle olmuyor. Çünkü beynimiz bazen en lazım bilgiyi (şarj aletini nereye koyduğunuzu) unutup, en gereksizini (ilkokulda sıra arkadaşınızın sakız markasını) ömür boyu saklıyor.

İşte hafızanın asıl sınırı: İşimize yaramayan şeyleri asla silmemesi!

—

Erkeklerin Stratejik Hafıza Yaklaşımı

Erkeklerin hafızası genellikle stratejik ve çözüm odaklıdır. Mesela eşinin doğum gününü unutur ama futbol maçındaki hakemin 83. dakikada verdiği penaltıyı ömür boyu hatırlar. Onlara göre hafızanın sınırı, hayatı “pratik çözümlerle” kolaylaştıracak kadar çalışmasıdır.

Bir erkek için hafıza, “anahtarımı nereye koydum?” sorusunu çözmekle değil, PlayStation’daki tuş kombinasyonlarını ezberlemekle ilgilidir.

—

Kadınların Empatik ve İlişki Odaklı Hafızası

Kadınlar ise hafızayı daha duygusal ve ilişki odaklı kullanır. Eşinin söylediği “geçen yıl doğum günümde çiçek almamıştın” cümlesi, hafızanın asla unutmayan arşivine kaydedilmiştir. Kadınların hafızası, dostunun en sevdiği kahve aromasından tutun da çocukluk arkadaşının göz rengini bile hatırlamaya kadar uzanır.

Bir kadın için hafıza, bir duygu arşividir. Sadece olayları değil, o olaylardaki hisleri de saklar. Erkekler için “olay” önemliyken, kadınlar için “anı” önemlidir.

—

Günlük Hayatta Hafızanın Tuzakları

Markete gidip sadece ekmek almak için çıktınız ama eve geldiğinizde poşette süt, çikolata, deterjan ve üç çeşit abur cubur var. Ekmek yok! İşte hafızanın sınırını en güzel özetleyen durum budur.

Ya da yıllar önce izlediğiniz dizinin jeneriğini hatırlıyorsunuz, ama dün tanıştığınız kişinin adını bir türlü çıkaramıyorsunuz. Hafıza işte böyle seçici, bazen de oyunbazdır.

—

Bilim Ne Diyor?

Araştırmalara göre hafızanın kesin bir sınırı yok, ama erişim kapasitemiz sınırlı. Yani beynimiz bilgiyi depoluyor ama ona ulaşmamız bazen Google araması yapmak kadar kolay olmuyor. Ayrıca stres, yorgunluk ve yaşlanma gibi etkenler hafızanın performansını ciddi şekilde etkiliyor.

Ama kabul edelim, bazen unutmak da nimet. Kim eski sevgilisinin doğum tarihini ömür boyu hatırlamak ister ki?

—

Sonuç: Hafızanın Sınırı Bizim Mizahımızdır

İnsan hafızası aslında sınırsız bir depoya benziyor ama anahtarlarını kaybettiğimiz bir depo. Erkekler stratejik detayları, kadınlar ise duygusal anıları saklıyor. Bazen gülerek, bazen üzülerek yaşadığımız bu unutma-hatırlama dansı, bizi insan yapan şeylerden biri.

—

Siz Ne Düşünüyorsunuz?

Sizce hafızanın sınırı gerçekten var mı, yoksa sadece “seçici unutkanlık” mı yaşıyoruz?

Erkeklerin stratejik, kadınların empatik hafızaları birleşse “mükemmel insan belleği” ortaya çıkar mıydı?

Hafızanın en komik oyununu size ne zaman oynadığını hatırlıyor musunuz?

Yorumlarda en unutulmaz (!) unutkanlık hikâyelerinizi paylaşın, birlikte kahkahalar atalım!